Gwiazda Dawida – Żydzi w Warszawie

Gwiazda Dawida jest od wieków symbolem Żydów. Postanowiliśmy zobaczyć dwa miejsca w Warszawie, które wiele mówią i dają do myślenia, jeśli chodzi o tę narodowość. Nasza podróż zajęła nam jeden dzień i dzięki niej uzyskaliśmy spory zasób wiedzy. Zobaczcie, co mamy Wam do pokazania.

Synagoga Nożyków

Do pierwszego punktu, który chcieliśmy zobaczyć, wystarczyło z dworca Warszawa Centralna iść wzdłuż ulicy Emilii Plater. Na jej końcu znajduje się 44-piętrowy budynek Cosmopolitan, a tuż za nim jakby trochę schowana – Synagoga imienia Małżonków Rywki i Zalmana Nożyków. Świątynia ta jest jedyną czynną przedwojenną synagogą w Warszawie. Nabożeństwa odbywają się w niej codziennie, choć my niestety mieliśmy pecha i nie udało nam się dostać do środka.

Synagoga Nożyków została wybudowana na przełomie XIX i XX wieku i służyła raczej bogatym Żydom. Powód tego był raczej prozaiczny, bo za możliwość uczestniczenia w nabożeństwach trzeba było płacić. Co prawda były też specjalne spotkania dla tych, których nie było stać na opłaty, ale odbywały się one nieregularnie i stosunkowo rzadko.

II wojna światowa obeszła się z budynkiem dość łagodnie. Dzięki temu, że urządzono w nim stajnie, nie został zniszczony. To pozwoliło już w lipcu 1945 roku przeprowadzić pierwsze nabożeństwo. Później bywało z tym różnie. Jednak od 1983 roku synagoga działa już nieprzerwanie.

Pomiędzy budynkiem Cosmopolitan a synagogą ustawiono kilkanaście tablic informacyjnych. Można się z nich sporo dowiedzieć o kulturze, religii i obyczajach Żydów. Bo coś tam wiemy, ale… no właśnie, gdy zaczęliśmy czytać, okazało się, jak wiele cennych informacji umknęło nam wcześniej. Obok synagogi znajduje się też sklep koszerny, w którym można zakupić produkty wytwarzane zgodnie z surowymi nakazami zawartymi w księgach objawionych.

Muzeum Historii Żydów Polskich – POLIN

Kolejnym punktem naszej warszawskiej drogi śladami Gwiazdy Dawida było Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN. Placówka ta działa stosunkowo niedługo, bo od 2013 roku.

Duży nowoczesny budynek przedstawia w swoich wnętrzach ponad tysiącletnią historię Żydów na terenach Polski. Wydarzenia historyczne przeplatają się z różnymi podaniami ludowymi. Poznaliśmy m.in. historię osadnictwa na ziemiach polskich. Według legendy prześladowani na zachodzie Europy Żydzi udali się w podróż w poszukiwaniu bardziej przyjaznego miejsca do osiedlenia. Po długiej tułaczce trafili w końcu na nasze ziemie i usłyszeli głos z nieba mówiący: „Po-lin”. W wolnym tłumaczeniu na polski oznacza to „tutaj odpoczniesz”. I tak też zrobili.

Poza wielowiekową historią polskich Żydów w muzeum tym znaleźć można też wiele informacji dotyczących ich kultury, wierzeń i obyczajów. Jednym z przykładów mogą być te dotyczące ceremonii ślubnej. Czy wiecie, że bogobojne Żydówki goliły sobie głowy i nosiły peruki lub czepce? My tego nie wiedzieliśmy wcześniej. Takich „smaczków” można znaleźć w Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN dużo więcej.

Po kilkugodzinnym intensywnym zwiedzaniu tego muzeum uważamy, że jest to jedno z ciekawszych miejsc jakie można odwiedzić w Warszawie. Interesuje Was, czemu wybudowano je właśnie w naszej stolicy? Niewątpliwie zaważyło na tym również to, że przed II wojną światową gdy jeszcze nie istniało państwo Izrael, Warszawa była drugim po Nowym Jorku miastem pod względem mieszkającej w nim populacji wyznania mojżeszowego.

Jeśli chcecie bliżej zapoznać się z narodem żydowskim, to wybierzcie się koniecznie do tego jednego z największych muzeów przedstawiających kulturę i obyczaje tego narodu. Można to zrobić również wirtualnie.

O Żydach ciekawostek kilka

• Jidysz (język używany przez Żydów) podarował językowi polskiemu kilka słów (a może było na odwrót): „machlojka” oznacza kłótnię pomiędzy Żydami, „plajta” to ucieczka, a „siksa” jest atrakcyjną dziewczyną (ale nie Żydówka)
• Żydzi liczą czas od „początku świata”, tj. od 7 X 3761 roku p.n.e.
• kalendarz żydowski nie opiera się jak gregoriański na położeniu słońca, tylko księżyca
• każda litera ma swój odpowiednik liczbowy (świetna sprawa przy szyfrach)
• noszenie brody i pejsów u ortodoksyjnych Żydów jest oznaką ich wiary i wynika z jednego z wersów III Księgi Mojżeszowej
• judaizm ma wiele odłamów – najlepszym tego przykładem jest powiedzenie żydowskie: „Gdzie dwóch Żydów, tam trzy synagogi”.

Gwiazda Dawida od wieków budziła wiele emocji. Ludzie pod nią podążający wiele wycierpieli, ale i wiele zyskali. Żydzi twierdzą, że zostali narodem wybranym. Czy tak jest, nie wiemy, ale ich historia jest niezwykle ciekawa. Jeśli chcesz zobaczyć inne miejsca związane z nimi, zajrzyj do tekstu Atrakcje krakowskiego Kazimierza. Natomiast we wpisach o Auschwitz i Pogromie w Kielcach poznacie mroczne chwile w historii Żydów polskich.

Warszawa pełna jest ciekawych muzeów związanych nie tylko z Izraelitami. Jeśli chcesz zobaczyć nasze propozycje, to w tekście Muzea w Warszawie znajdziesz ich kilkanaście.