Co warto zobaczyć w Sandomierzu – 13 atrakcji

co warto zobaczyć w sandomierzu - ratuszSandomierz - Ratusz Miejski

Dzisiaj zabieramy Cię do jednego z najstarszych polskich miast królewskich. Obok Krakowa i Wrocławia było ono główną siedzibą władców państwa, a ostatnio stało się jeszcze bardziej znane dzięki popularnemu serialowi „Ojciec Mateusz” czy polskiemu filmowi „Ziarno Prawdy”. A więc sprawdźmy, co warto zobaczyć w Sandomierzu.

Sandomierz jako Mały Rzym

Ten piękny gród położony w województwie świętokrzyskim jest wpisany do rejestru zabytków i uważany za zabytek o światowej randze. Bajecznie usytuowany nad brzegiem Wisły zwany jest również „Małym Rzymem”. Umiejscowiony jest tak jak stolica Włoch, czyli na siedmiu wzgórzach. Ciągnie się również pod nim cała sieć podziemi. Różnica jest taka, że w Rzymie są to katakumby, a w Sandomierzu legendarne lochy i piwnice kupieckie.

Słynni mieszkańcy Sandomierza

To właśnie z Sandomierza pochodzi nasz najstarszy narodowy kronikarz, Wincenty Kadłubek, żyjący na przełomie XII i XIII wieku. Niewiele brakowało, aby to właśnie z tej królewskiej siedziby na ziemiach świętokrzyskich wywodził się pierwszy polski papież. I nie wspominamy tu o Karolu Wojtyle, a o pochodzącym z XIV wieku Mikołaju Trąbie, doradcy Władysława Jagiełły. Co prawda, nie został on głową kościoła rzymskokatolickiego, ale w 1418 roku to właśnie jemu pierwszemu papież Maciej V nadał tytuł Prymasa Polski.

Sandomierz – atrakcje

Sandomierz to wspaniałe miasto na wycieczkę jednodniową lub przyjemny weekend. Poniżej podsuwamy kilka naszych propozycji, co warto zobaczyć w Sandomierzu.

Ratusz

Najbardziej rozpoznawalnym miejscem w Sandomierzu jest jego rynek oraz znajdujący się tam Ratusz Miejski pochodzący z XIII wieku. Ten gotycko-renesansowy budynek był w późniejszych latach przebudowywany i rozbudowywany. Ratusz w Sandomierzu zdobi renesansowa attyka, która zaliczana jest do najpiękniejszych w Polsce. Charakterystyczną wieżę dobudowano w wieku XVII. W ratuszu znajduje się Sala Ślubów i gabinety Rady Miasta.

Rynek

Po jednej stronie ratusza znajduje się pochodząca z 1776 roku figura Matki Boskiej, a po przeciwnej zabytkowa zadaszona studnia z dużym ciekawym mechanizmem. Cały rynek otoczony jest starymi kamienicami, które pięknie odnowione dodają mu blasku. Niestety, dziś już tylko część z nich posiada podcienia, gdzie w ciepłe słoneczne dni można skryć się w cieniu przed promieniami słońca.

Podziemna Trasa Turystyczna w Sandomierzu

Zastanawiasz się jeszcze, co warto zobaczyć w Sandomierzu? Polecamy tajemniczy szlak prowadzący przez 470 metrów piwnic i korytarzy, które czekają na miłośników historii i legend. Podziemna Trasa Turystyczna, bo o niej mowa, rozciąga się pod Rynkiem i ośmioma kamienicami. Miejsce to w przeszłości służyło jako magazyny na towary takie jak wino, sól czy śledzie oraz schronienie dla mieszkańców podczas wojny. Z przyjemnością wysłuchaliśmy też legendy o Halinie Krępiance, która bohatersko uratowała Sandomierz podczas najazdu Tatarów.

Podziemna Trasa Turystyczna w Sandomierzu, ul. Oleśnickich
Godziny otwarcia: IV – IX 9:00 – 19:00 (ostatnie wejście 18:00); X – III 9:00 – 17:00 (ostatnie wejście 16:00)
Bilet normalny: 14 zł

Pierścień z krzemieniem pasiastym

Niedaleko Rynku znaleźliśmy dość ciekawą atrakcję Sandomierza. Pierścień z krzemieniem pasiastym jest osobliwym pomnikiem, który waży 80 kg. Każdy może wejść do jego środka i zrobić sobie pamiątkowe zdjęcie. Instalacja ta ma też przypominać, że Sandomierz jest Światową Stolicą Krzemienia Pasiastego.

Ucho Igielne – Furta Dominikańska

Tuż obok pomnika Pierścienia z krzemieniem pasiastym natrafiliśmy na tzw. Ucho Igielne. Ta Furta Dominikańska to nic innego jak przejście dla zakonników klasztoru dominikańskiego, wykonane w XVIII wieku w murach obronnych.

Zamek w Sandomierzu

Nieopodal katedry sandomierskiej wznosi się dumnie duża budowla – Zamek. A właściwie tylko jedno jego skrzydło, porządnie odrestaurowane w drugiej połowie XX wieku. Reszta twierdzy została zniszczona przez wojska najeźdźców podczas Potopu Szwedzkiego. Usytuowanie tej budowli w tym miejscu nie budziło żadnych wątpliwości, a doskonały widok i walory obronne zostały docenione już przez budowniczych w X wieku. Niechlubna sławą miejsce to zasłynęło w okresie zaborów, gdy władze rosyjskie przekształciły ten zabytek w więzienie, którym pozostało aż do połowy XX wieku.

Dziś w zamku mieści się siedziba Muzeum Okręgowego, a w niej znajdziesz najcenniejsze eksponaty Sandomierza, w tym pochodzące z XII wieku figury szachowe wykonane z jelenich rogów (zaliczane do najstarszych w Europie). Polecamy Ci poświęcenie czasu na odwiedzenie tej skarbnicy wiedzy historycznej.

Muzeum Okręgowe w Sandomierzu, ul. Zamkowa 12
Godziny otwarcia: poniedziałek 13:00 – 15:00, wtorek – niedziela 10:00 – 18:00 (14 IV – 30 IX); poniedziałek 13:00 – 15:00, wtorek – niedziela 10:00 – 17:00 (1 X – 14 IV)

Pierwszy poniedziałek w miesiącu wstęp wolny na wystawy stałe
Bilet normalny: 15 zł

Brama Opatowska

W dawnych latach miasto było otoczone wysokim murem, a do jego wnętrza prowadziły cztery bramy. Do dziś zachowała się niestety tylko jedna, zwana Bramą Opatowską. Pochodzi ona z XIV wieku i wykonana została w stylu gotyckim. O jej szczególnych walorach obronnych świadczą liczne otwory strzelnicze oraz prowadnica, dzięki której spuszczano kratownicę.

Zwieńczeniem górnej części wieży jest taras widokowy, wcześniej służący jako miejsce wystawiania warty. Po wdrapaniu się na górę oczom naszym ukazała się niezwykle ładna panorama na miasto oraz na otaczające je tereny. Podobno w dni o dobrej przejrzystości powietrza można z niej dostrzec tereny oddalone o około 80 km. Masz już zatem kolejną odpowiedź na pytanie, co warto zobaczyć w Sandomierzu.

Brama Opatowska – Sandomierz, ul. Opatowska
Godziny otwarcia: codziennie 9:00 – 19:00 (IV – IX, ostatnie wejście o 18:30); codziennie 9:00 – 17:00 (X – III, ostatnie wejście o 16:30)
Bilet normalny: 8 zł

Park Saski i Park Piszczele

Wybraliśmy się na spacer alejkami Parku Saskiego, z którego przeszliśmy następnie do bardziej „dzikiego” Parku Piszczele. Tak powoli przechadzając się i rozmawiając, podeszliśmy do podnóża niewielkiego wzgórza. Zaczęliśmy na nie podchodzić ścieżką wyłożoną pozbrukiem i zastanawialiśmy się, co mają przedstawiać porozstawiane co jakiś czas po jej dwóch stronach niewielkie (około 80 cm) instalacje. Gdy dotarliśmy na samą górę, wszystko okazało się jasne. Wzdłuż alejki rozmieszczono pomniki w kształcie znalezionych w Sandomierzu podczas wykopalisk XII-wiecznych figur szachowych, o których wspomnieliśmy już przy opisie Zamku w Sandomierzu.

Kościoły w Sandomierzu

Podczas naszych wyjazdów bardzo lubimy zaglądać do świątyń i odkrywać ich różnorodność oraz wyjątkowość. Udaj się z nami ich szlakiem i poznaj bliżej kościoły w Sandomierzu.

Bazylika katedralna Narodzenia NMP

Ciekawym zabytkiem architektury jest wznosząca się dumnie w niebo kolegiata w stylu gotyckim, która została postawiona w miejscu starego romańskiego kościoła pochodzącego z pierwszej połowy XII wieku. Nosi ona wezwanie Narodzenia Najświętszej Maryi Panny. Już z zewnątrz robi duże wrażenie, natomiast po wejściu do środka ukazuje swój pełny blask. Piękne zdobienia oraz kunsztownie wykonany ołtarz główny zachwycają precyzją wykonania.

Do najcenniejszych zabytków katedry w Sandomierzu zaliczyć można ufundowane przez Władysława Jagiełłę freski bizantyjsko-ruskie (w Polsce zachowały się tylko w czterech lokacjach), dwanaście XVIII-wiecznych obrazów przedstawiających męczenników chrześcijańskich oraz eksponaty znajdujące się w skarbcu katedralnym. Polecamy Ci zwrócić również uwagę na inkunabuły i relikwiarz Drzewa Krzyża Świętego.

Kościół św. Michała

Nieopodal znajduje się kolejna perełka historii, tym razem barokowej. Zespół budynków klasztornych wraz z kościołem pw. św. Michała został wybudowany w XVII wieku, a zasiedlały go w ten czas siostry zakonne z zakonu benedyktynek.

Obecnie w starych budynkach znajduje się Wyższe Seminarium Duchowne, co powoduje, że część pomieszczeń nie jest dostępna zwiedzającym, ale i tak warto zobaczyć choćby sam kościół. Szczególną uwagę zwróć na ambonę wykonaną w kształcie drzewa genealogicznego zakonu benedyktynów, posiadającego swoje korzenie w znajdującej się u podnóża, postaci świętego Benedykta.

W jednym z budynków klasztornych mieści się się biblioteka Wyższego Seminarium Duchownego, w której zgromadzono wiele starodruków i inkunabułów. To tutaj znajduje się również jeden z najstarszych w Polsce rękopisów „Bogurodzicy”.

Kościół św. Jakuba

Kolejnym przejawem budownictwa sakralnego w Sandomierzu, do którego odwiedzenia Cię zachęcamy jest klasztor dominikański wraz z kościołem pw. św. Jakuba. Jest on najstarszą fundacją dominikańską w Polsce.

Sam kościół wykonano w stylu romańskim. Wewnątrz niego możesz podziwiać oryginalne skrzydła pochodzącego z XVI wieku ołtarza, Kaplicę Męczenników z XVII wieku upamiętniającą straconych w 1260 roku podczas najazdu tatarskiego braci zakonnych oraz przepiękne witraże z początku XX wieku.

W kryptach kościoła znajdziesz doskonale zachowane zwłoki Teresy Izabeli Morsztynówny, XVII-wiecznej wojewodzianki, która jak głoszą źródła historyczne, złożywszy w dzieciństwie śluby czystości dochowała ich aż do śmierci. Nie uległa mimo wielokrotnych prób i presji ze strony rodziców chcących wyswatać ją z bogatymi i znaczącymi kawalerami.

Kościół Świętego Ducha

Zahaczyliśmy też o mieszczący się przy ul. Żydowskiej Kościół pw. Świętego Ducha. Wybudowany został on w 1303 roku, a przeznaczony był dla braci zakonnych z zakonu kanoników regularnych de Saxia. Ich głównym zadaniem poza opieką nad świątynią było prowadzenie szpitala przyklasztornego. W swojej historii budowla ta była wielokrotnie niszczona bądź ulegała różnym katastrofom, jednakże zawsze ją odbudowywano. Dzisiaj jej wnętrza posiadają wszystkie cechy architektury barokowej.

Kościół św. Józefa

Na koniec dotarliśmy do kolejnego kościoła tym razem pochodzącego z 1690 roku. Patronem parafii został święty Józef. Pod koniec XIX i w XX wieku świątynię rozbudowano, tak że ma ona dzisiaj aż siedem ołtarzy. Przy kościele, który od ulicy odgradza wysoki kamienny mur, mieści się Dom Rekolekcyjny. W jego wnętrzach do końca XIX wieku mieścił się klasztor, później skasowany przez władze Rosji. Na dziedzińcu posadzono drzewa, a przy alejkach poustawiano ławki, na których można będąc w centrum miasta na chwilę się wyciszyć

Gdzie zjeść deser a serial „Ojciec Mateusz” w Sandomierzu

Jeśli już odpowiedzieliśmy Ci na pytanie, co warto zobaczyć w Sandomierzu, to czas na deser. W tym celu polecamy udać się w pewne miejsce znajdujące się na ul. Generała Sokolnickiego, niedaleko Rynku. Mieści się przy niej Cafe Mała, która była jedną z ulubionych kawiarni aktorów grających w popularnym polskim serialu „Ojciec Mateusz”. Stałym bywalcem w tym miejscu podczas dni zdjęciowych był Michał Piela (aspirant Nocul) oraz Kinga Prais (gosposia księdza). Poza kawą, lodami i ciastami można w Cafe Mała zjeść przepyszne przyrządzane na słodko naleśniki. Już tęsknimy za ich smakiem!

Mamy nadzieję, że miasto przypadło Ci do gustu i już wiesz, co warto zobaczyć w Sandomierzu. Jeśli planujesz zwiedzić okolice Sandomierza, zobacz też Baranów Sandomierski oraz Krzyżtopór i okolice.

8 Comments

  1. Byłam w Sandomierzu 4 lata temu, wówczas na rynku był istny tor przeszkód, wykopki, ale i tak jest to miasto niezwykłej urody 🙂
    Warto jeszcze wspomnieć o wąwozie Królowej Jadwigi, piękna trasa!

    • Ja po datach zdjęć widzę, że byłem tam w zeszłym roku.
      O wąwozie Królowej Jadwigi nie słyszałem, dzięki za tę destynację, jak będę miał okazję to się tam wybiorę.

  2. Bardzo przyjemny wpis! 🙂 Sandomierz to idealne miasto na jednodniowy wypad. Mając cały dzień można go przejść wzdłuż i wszerz. Pozdrawiam ciepło!

Powiedz nam, co sądzisz o tym artykule